Eşref Edip Fergan » Yazar Profili

Eşref Edip Fergan

1882 - 1971
Eşref Edip (Fergan), 1882’de Selanik’e bağlı bir sancak merkezi olan Serez’de dünyaya geldi. Babası İslâm Ağa, annesi Nefise Hanım’dır. Sıbyan mektebini ve Rüştiyeyi Serez’de okudu. Öğrenimini İstanbul’da Mekteb-i Hukuk’ta sürdürdü. Bir yandan da Çemberlitaş’taki Atik Ali Paşa Camii’nde medrese derslerine devam etti. Bu yıllarda tanıştığı Ebül’ula Mardin ve Mehmet Akif ile dostluğunu hayatı boyunca sürdürmüştür.
Manastırlı İsmail Hakkı Efendi gibi dönemin tanınmış vaizlerinin vaazları ve Mekteb-i Hukuk hocalarının ders notlarından yaptığı derlemeleri yayımlayarak yayın hayatına başladı. 1908’de çıkarılmaya başlayan Sırat-ı Müstakim adlı derginin kurucularından birisi oldu.
Mehmet Akif Ersoy’un ismi ve fikir babalığıyla birlikte öne çıkan derginin başyazarlığı H. Eşref Edip tarafından yürütülmüştür ve kurucuları Ebu'lula Zeynel Âbidin, H. Eşref Edip’tir. İslamcılık fikriyatının yayın organlarından biri olan derginin içerisinde Akif’in yayımlanmış olan şiirleri Safahat’ı teşkil etmektedir. Bu minvalde 1925’e kadar yayım hayatını sürdüren dergi Takrir-i Sükun Kanunu’yla birlikte kapatılmıştır. İşbu döneminde haftalık olarak 641 sayı neşredilmiştir. 183. Sayıdan itibaren dergi Sebilürreşad ismiyle yayımlanmıştır. İlk 182 sayıyı Ebül’ula Mardin ile birlikte yayımladı. Ebül’ula’nın üniversitede ders vermeye başlaması üzerine dergiyi tek imtiyaz sahibi olarak yayımlamaya devam etti. 183. Sayıdan itibaren derginin adı “Sebilürreşad” olarak değişti. 1912’de hukuk eğitimini tamamlayan Eşref Edip, hukuk doktorası çalışmalarına başlamıştır.
Milli Mücadele’ye verdiği destekler hasebiyle Ankara’ya davet edilip Akif ile birlikte Taceddin Dergahı’na yerleşen Eşref Edip, 3 Şubat 1921’den itibarense dergiyi Ankara’da çıkarmaya başlamıştır. Askeri birliklerin yardımıyla Anadolu’nun ücra köşelerine ulaştırdığı dergide Mehmet Akif’in yurdun değişik yerlerinde verdiği vaazların metinlerini yayımlayarak ulusal bilincin uyandırılmasına katkıda bulundu.
Ankara’da bulunduğu sırada Mehmet Akif, Said Nursî ve Şeyh Ahmed Senûsî ile birlikte Sivas’ta bir İslâm şûrasının toplanması çalışmalarına katılan Eşref Edip, Millî Mücadele’nin kazanılmasından sonra tekrar İstanbul’a döndü ve yayın faaliyetine burada devam etmiştir.
İstiklâl Mahkemesi’nden beraatını müteakip İstanbul’a dönen Eşref Edip, Asar-ı İlmiye Kütüphanesi Neşriyatını kurmuş ve (1926) bu yayınevi bünyesinde telif tercüme birçok eser neşretmiştir.
Tek Parti İdaresi döneminde Sebilürreşad’ın eski yazar kadrosundan hayatta kalanlarla sohbet toplantıları tertip eden Eşref Edip, Maarif Vekâleti’nin yayımladığı İslâm Ansiklopedisi’ndeki yanlış ve eksik maddelerin tenkidi amacıyla İzmirli İsmail Hakkı, Kâmil Miras ve Ömer Rıza Doğrul ile birlikte Ekim 1940’ta İslâm-Türk Ansiklopedisi Muhitülmaarif Mecmuası’nı çıkarmaya başlamıştır. Nisan 1948 tarihindeki 100. sayısıyla derginin yayım hayatına sona ermiştir.
Eşref Edip, Türkiye’de çok partili yaşama geçiş gerçekleşmekteyken Sebilürreşad’ı yeniden yayımlamaya başlamıştır. Bu yıllarda dergide Ömer Rıza Doğrul, Kazım Nami Duru, Cevat Rıfat Atilhan, Tâhir Olgun, Ali Fuat Başgil ve Hasan Basri Çantay’ın yazıları yer almıştır. Sebilürreşad’ın Mayıs 1948’de başlayan yayımını Şubat 1966’ya kadar 362 sayı devam ettirmiştir.
Eşref Edip ayrıca Tevhîd-i Efkâr, Yeni Sabah, Millet, Diyanet, Yeni Asya, Yeni İstiklâl, Bugün, Sabah, İttihad gibi dergi ve gazetelere de yazılar yazmıştır. Hayatı boyunca İslâm birliği fikri doğrultusundaki basını desteklemiştir.
15 Aralık 1971’de vefat etmiş ve Fatih Camii’nde kılınan cenaze namazının ardından Edirnekapı Şehitliği’ne defnedilmiştir.

Yazıları (385)

Tüm Yazılarını Görüntülemek İçin Tıklayın

İslamcı dergilerde aradığınız her şey İDP Kataloğunda!

Hemen Arama Yapın