Mustafa Sabri » Yazar Profili

Mustafa Sabri

1869 - 1954
Müderris, Meclis-i Mebusan mebusu ve Şeyhülislam Mustafa Sabri Efendi, Karabacak ailesinin mensubu olarak Tokat’ın Kat köyünde dünyaya geldi. Çocukluğunda Pazar nahiyesinde Peşli Hoca'dan ders alarak eğitime başladı. Sonra Kayseri Medresesi'nde din eğitimi aldı. 1889 yılında Rüus imtihanını kazanarak Fatih Camii'nde din dersleri vermeye başladı. Beşiktaş Asariye Camii imamlığını yaptı. 1900 ve 1904 yılları arasında II. Abdülhamid tarafından huzur derslerine alındı.
Siyasî hayatında ilk önceleri İttihat ve Terakki Fırkası'nı desteklemekteydi. Sonra Ahali Fırkası'na (1910) girdi. Daha sonra ise İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne muhalif Hürriyet ve İtilaf Fırkası'nın kuruluşunda yer aldı (1911). O dönemde hükümetteki İttihat ve Terakki Fırkası aleyhine muhalif Beyan-ül Hak Dergisi'nde başyazarlık yaptı. Hürriyet ve İtilaf Fırkası'nda oluşan komite, hükümeti 25 Ocak 1913 tarihinde devirmeye karar vermişken İttihat ve Terakki bunu 2 gün önce 23 Ocak 1913'de kanlı bir biçimde gerçekleştirmişti. Bab-ı Ali baskını neticesinde birçok Hürriyet ve İtilaf Fırkası yöneticisi gibi Mustafa Sabri Efendi de yurt dışına Romanya'ya kaçtı. Sonra Romanya'dan Yunanistan'a geçti. Diğer bazı fırka yöneticileri ise yeni hükümetçe sürgün edildi. Mustafa Sabri Efendi, 1916 Kasım'ında Bükreş'te tutuklanarak kendi isteği ile Enver Paşa'ya getirildi. Kendisi Talat Paşa tarafından öldürüleceğinden korkuyordu. Enver Paşa ise gıyabına yargılanarak aldığı cezayı (ki bu beş yıldı) o zamanlar Bursa Vilayeti'ne bağlı Bilecik Sancağı'nda hapsedilerek tamamlamasını hükümete kabul ettirdi. 1918 yılının Ekim ayında çıkan affa kadar orada ikamet eti.
1918 yılında II. Meşrutiyet'ten sonra memleketi Tokat'tan Osmanlı Mebusan Meclisi'ne milletvekili seçildi. Sevr'i imzalayan hükümet döneminde şeyhülislam olan Mustafa Sabri, Yıldız Sarayı'nda Vahdettin başkanlığında toplanan Meclis-i Âlî'de anlaşmanın kabul edilmesi yönünde görüş bildirenler arasındaydı. 11 Nisan 1920 tarihinde Milli Mücadele başlatmak için kongreler düzenleyen içlerinde Mustafa Kemal Paşa'nın da bulunduğu 'milliyetçi ileri gelenler' hakkında ölüm fetvasını kaleme aldı. Bu tarihte şeyhülislam olan Haydarizade İbrahim Efendi, Mustafa Sabri'nin kaleme aldığı fetvayı okuyunca imzalamayı reddetti ve istifasını verdi.
Türk ordusunun bağımsızlık savaşını kazandığı 1922'de, Mustafa Sabri Efendi ailesini alarak İngilizlerin temin ettiği bir yük gemisiyle Mısır'a gitti. Milli Mücadele karşıtı olması nedeniyle ülkeye girişi yasaklanmıştır. Yüzellilikler listesinde yer aldı ve vatandaşlıktan çıkarıldı. Mısır El-Ehzer üniversitesinde din dersleri verdi. Yurtdışındaki hayatı sürecinde yaptığı neşriyatlarda Şapka Kanunu'na, Medeni Kanun'un kabulüne, Harf Devrimi'ne, Halifeliğin kaldırılmasına, Kuran'ın Türkçeye tercüme edilmesine karşı çıkmıştır.
2 Mart 1954 tarihinde Kahire’de ölmüştür.

Yazıları (107)

Tüm Yazılarını Görüntülemek İçin Tıklayın

İslamcı dergilerde aradığınız her şey İDP Kataloğunda!

Hemen Arama Yapın