Eğitimci, yazar, hattat ve siyasetçi İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu 1886 yılında İstanbul’da dünyaya gelmiştir. Babası Mucurlu Baltacıoğlu İbrahim Edhem Efendi; annesi, Düzceli Hamdune Hanım’dır. Fevziye Rüşdiyesi’ni ve Vefa İdadisi’ninde ortaöğrenimi tamamlamıştır. Okul hayatında aldığı hat dersleri ve tiyatrolar, sanata ilgi duymasında etkili olmuştur. Liseyi tamamladığı yıl, İkdam Gazetesi’nde yayımladığı yazılarla yazarlık hayatı başlamıştır.
1904’de Darülfünun-u Osmaniye’nin Ulum-u Tabiye (Fen) Şubesi’ne kaydolmuştur. 1908’de eğitimini tamamlamış, öğrenimi sırasında hat dersleri almayı sürdürmüştür. Öğrenciliği sırasında Divan-ı Humayun Katipliği’nde görev yapmıştır. Mezuniyetinin ardından Darülmuallimin-i İbtidaiyye (İlköğretmen Okulu)’de hat öğretmenliği yapmıştır. Bu okula müdür olarak atanan reformcu eğitimci Mustafa Satı Bey ile birlikte çalışmıştır.
1913 yılında Darülfünun’da pedagoji dersi vermeye başlamıştır. Bu görevi 1933’e dek aralıksız sürdürmüştür. Süleyman Paşazade Sami Bey ile birlikte kadınların yükseköğrenim hakkına kavuşması için çaba göstermiştir. Bir yandan da Eğitim Bakanlığı’nda görev aldı, ortaöğretim ve yükseköğretim müdürlüklerini yapmıştır.
1920-1923’de Edebiyat Fakültesi dekan olmuş, 1923-1925 arasında ise Darülfünun emini (üniversite rektörü) olarak seçilmiş ve cumhuriyetin ilk rektörü olmuştur. 1933’te Darülfünun kapatılıp yerine İstanbul Üniversitesi açıldıktan sonra bu kurum ile ilişkisi kesilmiştir. 1942 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’ne profesör olarak atanmıştı. Bu fakültenin pedagoji kürsünün ilköğretim üyeliğini yapmıştır.
Baltacıoğlu, üniversite reformundan sonra üniversiteden tasfiye edilince enerjisinin büyük bölümünü haftalık düşün ve sanat gazetesi Yeni Adam’ı çıkarmaya vermiştir. İlk sayısı 1 Ocak 1934’te yayımlanan dergi, yayını 46 yıl sürdürmüştür. 1950’de milletvekilliğinden emekli olduktan sonra Yeni Adam Dergisi’ni yayınlamaya devam etmiştir. Konferanslar verip, kitaplar yayınlamıştır. 1942’de üstlendiği Türk Dil Kurumu Terim Kolu Başkanlığı görevini 1957 yılına değin sürdürmüş, 1950-1957 arasında “Din Yolu” adında bir dergi daha çıkarmıştır.
Baltacıoğlu’nun 1950 yılında milletvekilliğinden emekli olmasının ardından mesai harcadığı yayın faaliyetlerinden biri olan Din Yolu, 1950-1957 tarihleri arasında Ankara merkezli olarak faaliyet göstermiştir. 1 Eylül 1957 tarihinde yayımlanan 36. sayısıyla yayım hayatına son vermiştir.
Tefrika, fıkra, bilgi içeren sabit köşeler vasıtasıyla gençlere yönelik dinî bilgiler dergide çoğunlukla önemli yer tutmaktadır. “Tefrika Roman, Mevlana'dan Fıkralar, Gençlere Din Bilgisi, Din Yolu'nun Büyük Din Anketi, Musahabe” başlıkları dergide sabit olarak yer verilen bölümleri oluşturmaktadır. Dergide kapak konusu olarak ağırlıkla İstanbul’da bulunan tarihî camilere yer verilmiştir.
1957 yılında Kur’an-ı Kerim’in Türkçe’ye tercümesini tamamlayan Baltacıoğlu, 1 Nisan 1978 günü Ankara’da hayatını kaybetmiştir.